Budowa i przebudowa obiektów szpitalnych a zapewnienie zapasu wody czystej zgodnie z prawem

Wyobraź sobie, że w środku nocy w dużym szpitalu nagle brakuje wody. Z kranów przestaje lecieć woda, personel nie może umyć rąk przed zabiegiem. Na oddziale intensywnej terapii przestaje działać aparatura, laboratoria nie mogą w pełni realizować badań. W kuchni nie da się przygotować posiłków, pralnia szpitalna przestaje funkcjonować, a pacjenci muszą zapomnieć o higienie osobistej – przykładów można mnożyć wiele. Pacjenci, personel medyczny i cała infrastruktura placówki nagle stają w obliczu kryzysu.

Taki scenariusz oczywiście nie może się wydarzyć.

Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa oraz odpowiednich warunków higienicznych i sanitarnych podczas realizacji specjalistycznych działań takich jak diagnostyka, operacje, hospitalizacje itp. osobom korzystającym z placówek medycznych, stanowi jedno z najważniejszych wyzwań dla projektantów oraz osób odpowiedzialnych za funkcjonowanie tych obiektów.

Wśród wielu aspektów, które wpływają na warunki świadczenia usług medycznych jest zabezpieczenie ciągłości funkcjonowania zaopatrzenia szpitala w wodę. A dokładniej, oprócz dostępu do wody z miejskiej sieci wodociągowej czy własnego ujęcia wody ze studni głębinowych wraz z hydrofornią, szpitale powinny dysponować zapasowym/uzupełniającym ujęciem wody pełniącym funkcję rezerwy na wypadek awarii technicznej ujęć i sieci lub skażeń.

Rezerwa wody w szpitalu – przezorność czy obowiązek?

Zabezpieczenie szpitala w wodę czystą na wypadek nagłych zdarzeń to nie przejaw nadmiernej ostrożności, lecz wymóg wynikający z obowiązujących przepisów.

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, w tym Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r., wymagane jest zapewnienie co najmniej 12-godzinnego zapasu wody. W tym celu można zastosować np. zbiornik rezerwowy o pojemności gwarantującej spełnienie ww. zapisów. Wymagania te muszą być spełnione zarówno przy projektowaniu nowych obiektów, jak i podczas przebudowy istniejących szpitali.

W artykule skupiamy się przede wszystkim na szpitalach, ale w rzeczywistości z wyzwaniami związanymi z magazynowaniem zapasu wody borykają się również inne podmioty lecznicze, które muszą zapewnić bezpieczeństwo i komfort swoich pacjentów.

Są to więc także przychodnie, hospicja, zakłady opiekuńczo-lecznicze, ośrodki rehabilitacyjne, uzdrowiska czy sanatoria. Coraz częściej temat dotyczy także klinik jednego dnia, chirurgii plastycznej, medycyny estetycznej itp., gdzie wykonuje się tzw. chirurgię 1-dnia. W jej ramach przeprowadza się zazwyczaj proste zabiegi chirurgiczne, a pobyt chorego w szpitalu zostaje znacznie ograniczony – najczęściej do maksymalnie 24 godzin.

Wyzwania związane z magazynowaniem wody czystej w obiektach medycznych

Zapewnienie rezerwowego ujęcia wody czystej w budynku usług medycznych bywa nie lada wyzwaniem. Szczególnie, gdy lokalizacja placówki nie pozwala na zastosowanie zbiorników zewnętrznych, a inwestor chce wykonać zadanie, które nie zakłóci funkcjonowania obiektu. A do tego często ma także ograniczone środki finansowe.

Na pierwszy rzut oka sytuacja wydaje się być prosta – wystarczy zaplanować i zbudować zbiornik rezerwowy. Projektanci i zarządcy obiektów medycznych mierzą się jednak z wieloma wyzwaniami, zarówno podczas planowania nowych budynków, jak i szpitali, które realizują koncepcje rozwojowe i modernizacyjne, niejednokrotnie związane z potrzebą dostosowania infrastruktury do obowiązujących standardów i przepisów.

W wielu przypadkach – zarówno nowych i jak i istniejących obiektów – warunki lokalizacyjne uniemożliwiają posadowienie zewnętrznych zbiorników magazynowych np. z uwagi na zwartą zabudowę. W przypadku zbiorników zewnętrznych istnieje także konieczność uzyskiwania dodatkowych pozwoleń. Wszelkie procedury budowlane generują koszty oraz wpływają na czas realizacji. A tego na ogół zwyczajnie nie ma zbyt dużo, szczególnie, gdy mówimy o funkcjonujących placówkach.​

Z kolei budowa rezerwuarów wewnątrz obiektów często napotyka ograniczenia przestrzenne – trudności wynikające z architektury budynku, takie jak niskie stropy, obecność filarów czy nieregularne przestrzenie, szczególnie w wieloletnich szpitalach. Warto w tym miejscu wspomnieć, że w Polsce istnieją także szpitale funkcjonujące np. w obiektach poklasztornych, wybudowanych w latach 70-tych XIX wieku, posiadających przestarzałą infrastrukturę techniczną.

W istniejących placówkach często zwyczajnie brakuje odpowiedniej przestrzeni na instalację zbiorników rezerwowych. Wymaga to adaptacji dostępnych pomieszczeń, takich jak piwnice, dawne kotłownie czy niewykorzystane pomieszczenia techniczne. Rzadko kiedy jednak obiekt jest dostosowany do wniesienia zbiornika w całości​.

Kolejnym wyzwaniem jest konieczność spełnienia rygorystycznych norm jakościowych wody, by zapobiec ryzyku skażenia bakteriologicznego (np. Legionella). Dochodzi więc kwestia materiału konstrukcyjnego takiego zbiornika – powinien on posiadać atesty Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH.

Należy mieć na uwadze, że nowe systemy magazynowania wody muszą być również kompatybilne z istniejącymi instalacjami. Odpowiednie wpięcie zbiorników w układ szpitala wymaga więc precyzyjnego projektu, umożliwiającego wykonanie prac w sposób minimalizujący konieczność przeprowadzania dodatkowych działań modernizacyjnych, ingerencji w konstrukcję budynku itd.

Instalacja zbiorników rezerwowych wody wiąże się z kosztami zarówno na etapie budowy, jak i eksploatacji. Optymalne rozwiązania muszą uwzględniać:

• dążenie do minimalizacji wydatków,
• ograniczenie ingerencji w strukturę budynku, co pozwala uniknąć kosztownych remontów/przebudowy i długotrwałych przestojów placówki,
• trwałość materiałów,
• energooszczędność,
• minimalizację przyszłych kosztów konserwacji i serwisowania zbiornika.

Podczas modernizacji funkcjonujących obiektów medycznych kluczowe jest, aby prace związane z budową magazynu rezerwy wody nie wiązały się z przestojami placówki. Wymaga to stosowania takich rozwiązań, które mogą być instalowane stopniowo w czynnym budynku, bez konieczności przerw technicznych czy transferu pacjentów do innej placówki. Chyba że modernizacja dotyczy znacznie szerszego obszaru infrastruktury.

Jak skutecznie zabezpieczyć szpital przed przerwami w dostawie wody?

Zastosowanie zbiorników modułowych, dostosowanych do dostępnej przestrzeni i spełniających wymogi sanitarne, może skutecznie rozwiązać wiele z wymienionych problemów, ułatwiając zarówno projektowanie, jak i eksploatację szpitalnych systemów zaopatrzenia w wodę.

Zbiorniki modułowe (inaczej panelowe) można instalować wewnątrz obiektów medycznych, dopasowując je do warunków przestrzeni, jaką dysponuje obiekt. Technologia AmargTank MultiPower® umożliwia budowę rezerwuarów z płyt polipropylenowych o wysokiej trwałości i odporności na korozję. Modułowa konstrukcja pozwala na dopasowanie zbiornika do nieregularnych kształtów pomieszczeń, takich jak dawne kotłownie, piwnice czy inne niewykorzystane przestrzenie. Zastosowanie atestowanych tworzyw sztucznych gwarantuje bezpieczeństwo mikrobiologiczne przechowywanej wody, a brak elementów stalowych eliminuje ryzyko korozji, co ułatwia utrzymanie higieny i zmniejsza koszty eksploatacyjne.

Największy dylemat projektantów i inwestorów dotyczy tego, czy woda nie będzie zalegać w zbiorniku, powodując jej zagniwanie i pogorszenie jakości. Warto w tym miejscu podkreślić, że zbiorniki na wodę pitną są wpięte w układ przepływowy, co oznacza, że każdy pobór wody powoduje jej wymianę (zapewniona jest dwukrotna wymiana w ciągu doby). Stały przepływ zapewnia świeżość i higienę, eliminując ryzyko długotrwałego zalegania wody oraz przeciwdziałając rozwojowi mikroorganizmów.

Zbiorniki zapasu wody pitnej dla obiektów medycznych – przykłady realizacji

Rezerwowe źródło zaopatrzenia w wodę dla ośrodka przyszpitalnego​ – pojemność całkowita zbiornika magazynowego wody bytowej 6,65 m³ (poj. robocza 5,9 m³)​

Realizacja dla szpitala, który był zobowiązany do wykonania źródła rezerwowego zaopatrzenia w wodę, stosownie do obowiązku wynikającego z Rozporządzenia Ministra Zdrowia. W obiekcie planowano w tym celu zakup zbiornika wewnętrznego​. Miejscem posadowienia rezerwowego źródła był ośrodek przyszpitalny (pomieszczenie kotłowni)​. Zakres prac obejmował doradztwo co do wyboru zbiornika, wykonanie projektu, budowę zbiornika wraz z wyposażeniem go w zestaw hydroforowy, uruchomienie wraz z koniecznym​ dostosowaniem pomieszczenia​.

Rezerwowe źródło zaopatrzenia w wodę dla szpitala – pojemność 22,95 m³

Szpital potrzebował zbiornika rezerwowego przepływowego na wodę spełniającego wymagania Rozporządzenia Ministra Zdrowia (dodatkowe źródło wody, 74 łóżka szpitalne). W związku z brakiem pomieszczeń magazynowych planowano zrealizować zbiornik na zewnątrz obiektu, z włączeniem w system wodociągowy pomiędzy siecią miejską a wewnętrzną instalacją szpitalną. Ostatecznie zaważyły zalety konstrukcji modułowej i zdecydowano się na zbiornik wewnętrzny z tworzywa i posadowienie go w pomieszczeniu magazynku znajdującym się tuż obok budynku szpitalnego. W zakres prac weszło wykonanie projektu, budowa zbiornika na miejscu, wyposażenie w zawór pływakowy i zestaw hydroforowy, uruchomienie.

Zbiornik na wodę zapasową ok. 6 m³ dla hospicjum

Nie tylko woda czysta – zabezpieczenie do celów gaśniczych budynku i lądowisk śmigłowców ratunkowych

Oczywiście lista potrzeb nie kończy się tylko na zapewnieniu zapasu wody pitnej. Ważną kwestią jest zaopatrzenie budynku w wodę do celów gaśniczych (zasilanie w wodę piony przeciwpożarowe (i hydranty)), gwarantując w razie pożaru odpowiedni, nieprzerwany wydatek wody o określonym ciśnieniu.

Poza ochroną przeciwpożarową samego budynku należy mieć także na uwadze lądowiska śmigłowców ratunkowych i zapewnienie odpowiedniej ilości wody na potrzeby instalacji przeciwpożarowej zasilającej hydranty obsługujące obiekt.

Zbiornik przeciwpożarowy o pojemności ok. 25 m³ dla szpitalnego lądowiska śmigłowców ratunkowych

W przypadku budynków zlokalizowanych w centrach miast coraz częściej potrzebne staje się także skuteczne retencjonowanie wody deszczowej.

W kontekście wymogów prawnych oraz wyzwań technicznych związanych z zapewnieniem rezerwy wody czystej w placówkach medycznych, zbiorniki modułowe wykonane z tworzyw sztucznych stanowią jedno z najbardziej efektywnych rozwiązań.

Dzięki swojej konstrukcji pozwalają na adaptację do nawet najbardziej wymagających przestrzeni, minimalizując przy tym koszty i czas realizacji inwestycji.

Dla projektantów instalacji sanitarnych i przeciwpożarowych, a także dla dyrektorów technicznych i administracyjnych w ochronie zdrowia, wybór modułowego zbiornika wewnętrznego to decyzja, która zapewni stabilny i nieprzerwany dostęp do wody czystej, zgodność z przepisami i uniknięcie kar finansowych, a przede wszystkim bezpieczeństwo pacjentów i personelu.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o możliwościach zastosowania zbiorników modułowych w Twoim obiekcie, skorzystaj z konsultacji i poznaj najlepsze rozwiązanie dla Twojej placówki.